ვიცი, რად გალობს გალიის ჩიტი

ალბათ ლიტერატურის მოყვარულთა უმეტესობას წაკითხული გვაქვს ჰარპერ ლის “ნუ მოკლავ ჯაფარას”. ეს ხომ ერთ-ერთი (თუ არა ყველაზე) საუკეთესო წიგნია ამერიკული სამხრეთის შესახებ. აქ მოვლენები თეთრკანიანი გოგონას თვალითაა დანახული… იმავე თემას, თუმცა საპირისპირო მხრიდან, ეხება მაია ენჯელოუს “ვიცი, რად გალობს გალიის ჩიტი”.

Advertisements

ქალაქი და ძაღლები

პერუ… ლეონსიო პრადოს სამხედრო სასწავლებელი… ეს ის ადგილია, სადაც მარიო ვარგას ლიოსა სწავლობდა და გასაკვირი სულაც არ არის, რომ მან ასე რეალისტურად აღწერა იქაური ყოფა… არც ისაა საოცარი, რომ ეს წიგნი აიკრძალა…

პატარა ქვეყანა

გახსოვთ ლაშა ბუღაძის “პირველი რუსი” და მასთან დაკავშირებული ცნობილი სკანდალი? თავად მოთხრობა ალბათ ბევრს არც არავის დაამახსოვრდებოდა (ლაშამ მას შემდეგ ობიექტურად ბევრად უკეთესი ნამუშევრები შემოგვთავაზა – საუკეთესოზე კი – ჩემი მოკრძალებული აზრით, რა თქმა უნდა – სწორედ ახლა გიყვებით), რომ არა მის ირგვლივ ატეხილი “ჩოჩქოლი”… პირადად მე ესეც ბუნდოვნად მახსოვს (ასაკიდან გამომდინარე, მოთხრობის წაკითხვა, რა თქმა უნდა, არ მიცდია), თუმცა მეხსიერებაში მაინც ჩამრჩა “დღესასწაულივით” ჩართულ ტელევიზორში ატეხილი აურზაური… და აი ახლა, წლების შემდეგ, ლაშა ისევ მიუბრუნდა თავისი ცხოვრების იქნებ გადამწყვეტ ეპიზოდს და ჩვენს თვალწინ გააცოცხლა ეპოქა – საბჭოეთის ბოლო და დამოუკიდებლობის პირველი წლები, ჩაბნელებული თბილისი და ახლადგამოჩენილი პოლიტიკოსები, ლიბერალები და სასულიერო პირები… გარემო, რომელშიც მოხდა ეს ყველაფერი – ახალგაზრდა მწერალი, რომელსაც გვერდს ახალგაზრდების ჯგუფი უმაგრებდა, ლამის ანათემას გადასცეს “მორალისა და რწმენის” დამცველებმა და რისთვის? ერთი პატარა მოთხრობისთვის, რომელიც სწორედ მათ აქციეს პოპულარულად, იმდენად პოპულარულად, რომ დღეს მას მთელი 500 გვერდი მიეძღვნა…

პლატონოვის სამყარო

კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება ანდრეი პლატონოვის სამყაროში! ეს ქვაბულია, რომელსაც იდეისთვის თხრიან და მასზე აშენებულ სახლში სურთ ხალხის შესახლება (რა თქმა უნდა, მხოლოდ ღირსეულების. დანარჩენებს აკულაკებენ და შორს უშვებენ). ამ საერთო საქმისთვის თავს არ ზოგავენ, მაგრამ ხანდახან ფიქრებიც შეეპარებათ ხოლმე – იქნებ არც “ძველები” ცდებოდნენ ყველაფერში? იქნებ მათი მომავალი ნაცრისფერია და არა ისეთი ნათელი, როგორიც ჰგონიათ? შეიძლება, რომ მომავალი სხვანაირი იყოს, როცა პატარა ბავშვიც კი ლენინის სიტყვებს ციტირებს და კლასობრივ განადგურებას მოითხოვს? რა ეშველებათ მათ, ვინც ფიქრობს? ყველანი ხომ “მკვდარი სულები” არიან – რევოლუციის შემდგომი ეპოქის “მკვდარი სულები”…

რუსული ქარბუქი

ქარბუქი… ტრადიციული რუსული ქარბუქი… ამჯერად ქარბუქში საქმროსთან შესახვედრად წასული მარია გავრილოვნა არ დაკარგულა… არც ტოლსტოის გზააბნეული გმირი… გზას ექიმი გარინი ასცდა, რომელმაც ვაქცინით დაზომბებისგან უნდა იხსნას ადამიანები… არც მოვლენები ვითარდება პუშკინის დროს (თუმცა მწერლის ენა “ძველებურად” დახვეწილია), თუმცა ეპოქასა და პერსონაჟებს რა მნიშვნელობა აქვს… მთავარი გმირი და მოქმედების ადგილი ხომ ქარბუქია… ქარბუქი, რომელიც განსაზღვრავს ადამიანების ცხოვრებას, ბედისწერას… ადამიანები ხომ დამოკიდებულნი არიან რუსულ გეოგრაფიაზე… ისინი, მიუხედავად იმისა, თუ ვინ არიან და რა მიზანი ამოძრავებთ, მაინც იკარგებიან უსაზღვრო რუსულ სივრცეში, რომელშიც დრო გაჩერებულია, ყველაფერი იმტვრევა, გზა კი არავინ იცის სადაა, რადგან მისი მონიშვნა არც სჭირდებათ… ესაა რუსული ცხოვრება საუკუნეების მანძილზე – ცხოვრება ქარბუქში…

რატომ ირჩევენ რუსები პუტინს

რატომ ირჩევენ რუსები პუტინს? ალბათ ეს კითხვა საკუთარი თავისთვის ხშირად დაგისვამთ, თუმცა პასუხის პოვნა გაგჭირვებიათ. ამის გაკეთება რთულია, როდესაც რუსეთში არ ცხოვრობთ და მოვლენებს გარედან (თუნდაც მცირე მანძილიდან) უყურებთ, მაგრამ თუ ბერნარ მორის წიგნს გადაშლით, ბევრ რამეს მიხვდებით…

აურზაური საბჭოთა ექსპრესში

„…რაიც მერე ვაგონში დატრიალდა, იმას საბჭოთა კინოში კომედიათ ვერავინ გადეიღებდა…”

მობძანდით, ბატონო, მობძანდით! დაჩქარდით პატარა, მატარებელმა არ გაგასწროთ! ბილეთის შოვნა რავარი საქმეა, ქე გეცოდინებათ და დაგვიანება რაფერ იქნება! თან რა საზოგადოება შეკრებილა საბჭოთა ექსპრესში – აქეთ ჩვენი მთავარი აბიექტი, ძველი რავალუციანერკა და სუფრაჟისტკა მუსჲა ერისთავი-რეტინგერი დასდგომია მოსკოვის გზას, რომე “თლა იმას” შეხთეს და თავისი “წაყვანილი” ქმარი გამეიხსნას, იქეთ კიდო ათასი ჯურის ხალხი – მოქეიფე “ფინანსისტები”,  სევდიანი აფიცერი, აქა-იქ ჩამალული შინსახკომელები, მუსჲას ძველი ლუბოვი და სხვა მრავალი… ჰო, რეჟისორი ეიზენშტეინიც თავისი ქალბატონითურთ… დიახ, დიახ “პაწიომკინის” ავტორზე გეუბნებით – ორდენოსანზე (მერე რა, თუ ისიც იმერულ კილოზე საუბრობს)… ა, ამფერი მგზავრების გვერდით მოგიწევთ მოსკოვამდის ჩასვლა და კი მიხთებით, რაც გელით წინ – დიდი აურზაური თავისი გადარევებით, სისხლებით, სიცილით და სევდით… და კიდევ ნამეტანი საბჭოთა ბოლოთი…

ეროფეევი. კარგი სტალინი

საბჭოთა ისტორიის სწორად გააზრება რომ უმნიშვნელოვანესია ჩვენი მომავლისთვის, ამაზე ხშირად ვსაუბრობთ, თუმცა ეს საკმარისი არაა. ამ თემაზე უფრო ხშირად, მეტიც – მუდმივად, უნდა ვიფიქროთ. ამაში კი ყველაზე კარგად ლიტერატურა გვეხმარება, განსაკუთრებით – ბიოგრაფიები.

სხვა იოსები

სტალინის შესახებ ხშირად ვსაუბრობთ, რადგან საბჭოთა ისტორია ჩემთვის ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო თემაა. ამ ეპოქის სწორად გააზრება ღირსეული მომავლის შექმნისთვის აუცილებლად მიმაჩნია და ამიტომ… სტალინი, რა თქმა უნდა, ბოროტების იმპერიის ცენტრალური ფიგურაა და მისი ცხოვრების სხვადასხვაგვარი ანალიზი არ შეიძლება უინტერესო იყოს…

გერმანული ისტორიები

რა გსმენიათ საქართველოში მცხოვრები გერმანელების შესახებ? მე ბევრი არაფერი. აქამდე მხოლოდ ზოგადი წარმოდგენა მქონდა ამ თემაზე (ძირითადად ფერდინანდ ოტენის შესახებ ნანახი დოკუმენტური ფილმის გავლენით), თუმცა თამთა მელაშვილმა თავისი წიგნით ყველაფერი შეცვალა…