ჯონ სტაინბეკი და მღელვარების ზამთარი

ჯონ სტაინბეკის მიმართ რომ გულგრილი არ ვარ, ერთხელ უკვე ვთქვი. ორიოდე წლის წინ ზაფხულის არდადეგები თითქმის სულ მას “მიეძღვნა”, შარშანდელ საზაფხულო მოგზაურობებშიც მიიღო მონაწილეობა და თავის ჟანრში ფავორიტ მწერლებში გადაინაცვლა.

ყველაფერი “მარგალიტით” დაიწყო. მექსიკურ ლეგენდაზე დაფუძნებული ისტორია იმისა, თუ როგორ გამდიდრდნენ მოულოდნელად კინო და ხუანა და როგორ შემობრუნდა ორჯერ მათი ბედის ბორბალი, ძალიან შთამბეჭდავი აღმოჩნდა. შემდეგ იყო “სამოთხის საძოვრები” – მოთხრობები ერთი ამერიკული ველის მოსახლეობის ცხოვრების შესახებ, “თაგვებსა და ადამიანებზე” – უნარშეზღუდულ ადამიანზე, “კვარტალი ტორტილა-ფლეტი” – ასევე მოულედნელ გამდიდრებაზე, “გზააბნეული ავტობუსი” – გზაზე დაკარგულ სხვადასხვა ტიპის ადამიანებზე, “მრისხანების მტევნები” – ამერიკელების ცხოვრებაზე კრიზისის დროს (ჩემი მოკრძალებული აზრით, საუკეთესოა სტაინბეკის ნაწარმოებთა შორის, ტომ ჯოუდი კი ამ ეპოქის თავისებური სიმბოლოა), “რუსული დღიური” – შთაბეჭდილებები საქართველოში, უკრაინასა და რუსეთში მოგზაურობის შემდეგ (ასევე ჩემი მოკრძალებული აზრით, საუკეთესოა ამ თემაზე დაწერილ ნაწარმოებებში)…

…და აი, მორიგ ნაწარმოებსაც მივადექი. ეს არის “ზამთარი ჩვენი მღელვარებისა”. სათაური უფრო შექსპირისეული ეპოქის ასოციაციას იწვევს (სხვა თუ არაფერი, “რიჩარდ მესამიდანაა” “ნასესხები”), მაგრამ რეალურად ჯონის საყვარელ თემასთან გვაქვს საქმე – ამერიკული ოცნების მსხვრევა და მორალური დაცემა ჰოულების დიადი გვარის გაღატაკებული წარმომადგენლის, ითენის სახითაა ნაჩვენები. ნოქარი ითენი გამდიდრებას გადაწყვეტს, მაგრამ საკითხავია, რა გზით და რა მოყვება ამას. “ფული ფულს აკეთებს”, პატარა ქალაქში კი ყველას თავისი მეთოდი აქვს… ჯონი, ტრადიცულად, დამაინტიგებელ ისტორიას გვთავაზობს თავისი ჩვეული იუმორის თანხლებით (მიუხედავად იმისა, რომ მძიმე თემებზე წერს, იუმორის “მარილს” არ აკლებს).

P.S. “ცუდმა რომანმა უნდა გაართოს მკითხველი, საშუალომ – იმოქმედოს მათ გრძნობებზე, ხოლო საუკეთესომ – გაუნათოს მათ გზა. არ ვიცი, შეძლებს თუ არა ჩემი რომანი, შეასრულოს ამ ამოცანათაგან ერთი მაინც, მაგრამ ჩემი მიზანია გზის განათება” – მგონი, ავტორი არ შემცდარა. თუ მთლად გზის განათება ვერა, გრძნობებზე მოქმედება მაინც შეძლო. ჯონ სტაინბეკს მოგვიანებით აუცილებლად დავუბრუნდები. ამჯერად “ედემიდან აღმოსავლეთით” ვიმოგზაურებთ.