უცხო სახელად მერსო

“დღეს დედა გარდაიცვალა, ან იქნებ – გუშინ” – რას გეუბნებათ ეს ფრაზა? როგორი ადამიანი შეიძლება იყოს ამ სიტყვების ავტორი? ზუსტად ისეთი, როგორიც მერსოა… დიახ, მერსოსთვის უცხოა ყოველგვარი გრძნობები, წესები… ის ცხოვრობს პირადი ცხოვრებით – სრული ამ სიტყვის მნიშვნელობით. პირადია მისი ურთიერთობა ქალთან, დედასთან, იმ ადამიანთანაც კი, რომელსაც ერთი შეხედვით ბანალური მიზეზის გამო კლავს… მან ხომ მზე დაუჩრდილა, ანუ ის ერთადერთი, რაც უყვარდა საძულველი ჩრდილით დაუფარა… და რას ფიქრობთ, რას იმსახურებს მერსო – სიკვდილს თუ სიცოცხლეს? რას იმსახურებს უცხო, რომელიც სიკვდილთან პირისპირ დარჩენილიც კი უარყოფს ღმერთს, არ გვიხსნის საკუთარ სულს და არ ტირის დედის დაკრძალვაზე? რას იმსახურებს მერსო, რომელიც საზოგადოებისთვის გულქვაა? ამას თავად გულქვა საზოგადოება გადაწყვეტს… თუმცა ჩვენც გვაქვს არჩევანის უფლება – განვსჯით უცხოს, სახელად მერსოს თუ ხელს გავუწვდით მას…

ფერიდეს თავისუფლება

თურქეთი ჩვენში ძალიან პოპულარული ქვეყანაა. გარდა იმისა, რომ ჩვენი მეზობელია და შესაბამისად მარტივად მოსანახულებელიც (დროის, ფინანსური თუ გეოგრაფიული კუთხით), მის წინ წამოწევას ხელი განსაკუთრებით შუწყო ტელესერიალებმა. თუმცა მათი დიდი ნაწილი სხვა ქვეყნების საპნის ოპერებს არაფრით აღემატება… აი ლიტერატურა კი ნამდვილად კარგი აქვთ…

ქალთა ბედნიერება

ფრანგულ ლიტერატურას საკმაოდ კარგად ვიცნობ. ეს ალბათ ოჯახის ბიბლიოთეკის დამსახურებაა, რომელიც რატომღაც ყველაზე დიდი რაოდენობით სწორედ ამ ქვეყნის წარმომადგენელ კლასიკოსთა ნაწარმოებებს მოიცავს (საბჭოთა დროს წიგნების შოვნა ხომ მარტივი საქმე არ გახლდათ) და კიდევ დედაჩემის, რომელიც პროფესიის გავლენით თავადაც ღრმადაა ჩახედული ფრანგულ კლასიკაში… ყველაზე მეტად კი მაინც იმის, რომ ეს ცალსახად არის ის ქვეყანა, რომელმაც უამრავი დიდი შემოქმედი აჩუქა მსოფლიოს (აბა დაკვირდით – ქართველი მწერლების გარდა, ვის ვკითხულობთ ყველაზე ხშირად? ამერიკელ, ფრანგ, ბრიტანელ და რუს ავტორებს, რადგან მათ შორის უზარმაზარი არჩევანი გვაქვს). მათგან ერთ-ერთი გამორჩეულია ჩემთვის ემილ ზოლა – რუგონ-მაკარების შეუდარებელი საგის ავტორი.

მსოფლიოს საუკეთესო დეტექტივი

გიყვართ დეტექტივები? ვერ გეტყვით, რომ ამ ჟანრში პროფესიონალი ვარ, თუმცა მეტ-ნაკლებად ვიცნობ. არ გაგიკვირდებათ, თუ გეტყვით, რომ განსაკუთრებით არტურ კონან დოილსა და აგათა კრისტის ვაფასებ და მათი “ბასკერვილების ძაღლი” და “მკვლელობა აღმოსავლეთის ექპრესში” მსოფლიოს საუკეთესო დეტექტივებად მიმაჩნია. რატომ? ახლავე გეტყვით.

კეთილი ამბები ო’ჰენრისგან

ლიტერატურის მოყვარულები ალბათ კარგად იცნობთ ამ კეთილი სახის კაცს ამერიკიდან – ო’ჰენრის… თუმცა ის ყოველთვის ასეთი არ ყოფილა. 1862 წელს ჩრდილოეთ კაროლინაში დაბადებულმა უილიამ სიდნი პორტერმა ათასგვარი გაჭირვება გამოიარა – დედის გარეშე გაიზარდა, უამრავ საქმეს მოჰკიდა ხელი, ცოლი დაკარგა, მიმალვის მცდელობების მიუხედავად ფინანსური დანაშაულისთვის ციხეში აღმოჩნდა და 47 წლის ასაკში გარდაიცვალა…

მხიარული ბიჭი ამერიკიდან

ტომ? პასუხი არ არის! ტომ? პასუხი არ არის! გაინტერესებთ რატომ? იმიტომ, რომ ეს ტომ სოიერია – მხაირული და საზრიანი ბიჭი ამერიკიდან! ბიჭი, რომელიც ზუზუნა კარლსონის და თავნება პეპის შემდეგ მესამე საყვარელი ლიტერატურული გმირი იყო, რომელიც გავიცანი…

ცხოვრების გაკვეთილები თოლია ჯონათანისგან

ყველა წიგნს თავისი დროა აქვს… ეს არაერთხელ მითქვამს და ლიტერატურაზე საუბრისას უკვე ჩვეულ ფრაზადაც კი მექცა, თუმცა რეალობას ვერ გაექცევი. ეს უტყუარი ჭეშმარიტებაა და ახლაც ისეთი წიგნი მინდა გავიხსენო, რომელიც საჭირო დროს გამოჩნდა.

ჰოლდენ კოლფილდის სამყარო

“წარმოვიდგენდი ხოლმე რო ათასობით ბავშვი თამაშობს ჭვავის ყანაში, ერთმანეთს დასდევენ და არც ერთი უფროსი ვინმე მათთან არაა, მარტო მე ვარ იქ და ყანის მიჯნაზე, ზედ კლდის პირას ვდგავარ. იქით კიდე უფსკრულია. მთელი ჩემი საქმეც ეგ არი-რომელიმე ბავშვი რო იქით გაიქცევა, უფსკრულისაკენ, დროზე უნდა ჩავავლო ხელი და არ გავუშვა. ეგაა მთელი ჩემი საქმე-დამჭერად ვმუშაობ ჭვავის ყანაში. აი ეგ მინდა რო ვიყო. ვაფრენ, ხო იცი.”

1951 წელს ჯერომ სელინჯერმა “კლდის პირზე, ჭვავის ყანაში” (გნებავთ “თამაში ჭვავის ყანაში”) გამოსცა. მაშინ ის ვერც კი წარმოიდგენდა, რომ მისი წიგნი შეცვლიდა კონკრეტული ადამიანების ცხოვრებას (ზოგისთვის უარესობისკენ, თუმცა ალბათ უფრო მეტის – უკეთესობისკენ) და ზოგადად სამყაროს! დიახ, ეს ნამდვილად ასეა. ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე – ჰოლდენ კოლფილდმა შეცვალა სამყარო!

სიკვდილი ვახტანგურად

გახსოვთ ერასტ ფანდორინი? და მისი შვილიშვილი ნიკა?  თუმცა რას გეკითხებით – თუ იცნობთ, როგორ დაივიწყებდით. მათი თითოეული თავგადასავალი ხომ განუმეორებელია… და აი ახლა მინდა კიდევ ერთ ძალიან საინტერესო გმირზე გიამბოთ… უფრო სწორად – ორზე…

მრისხანების მტევნები

მორიგი ახალი წიგნის გადაშლისას რას ელით? ალბათ ჩემსავით ახალ ემოციას, რომელიც ყოველ ჯერზე განსხვავებულია… ჯონ სტაინბეკის “მრისხანების მტევნების” ფურცლებიდან დაუვიწყარი ემოცია მოედინება – უსაზღვრო მრისხანება, უსამართლობა და იმედი… ოკლაჰომიდან “აღთქმულ მიწაზე” – კალიფორნიაში – გადაბარგებული ჯოუდების ამბავი გულგრილს ვერ დაგტოვებთ, რადგან სახლის დაკარგვის შემდეგ “ბედნიერების” გზაზე დამდგარი ოჯახის ისტორიაში ყალბი არაფერია. ჯონ სტაინბეკს ხომ საკუთარი თვალით უნახავს ყველაფერი – “დროებით” საცხოვრებელს შეფარებული ღატაკი ამერიკელები, რომლებსაც მონებივით ექცევიან, დაუნდობელი ჩინოვნიკები, ბიზნესმენები, პოლიციელები, სასულიერო პირები, შიმშილი, დამცირება, იმედების მსხვრევა და ამასთანავე დიდი იმედი… დიახ, იმედი ყოველთვის არსებობს. მაშინაც კი, როდესაც თითქოს ყველაფერი დამთავრდა. მერე რა, რომ მსოფლიოში არაფერი შეცვლილა… წიგნის გამოცემიდან 80 წლის შემდეგ მრისხანების მტევნები ისევ მწიფდება ჯოუდების მსგავსი ადამიანების სულში… იმედი მაინც არსებობს, სანამ არსებობენ დედა ჯოუდის მგსგავსი შეუდრეკელი ადამიანები, ტომ ჯოუდი და სხვები… ადამიანები, რომლებც ბოლო ლუკმას უნაწილებენ ერთმანეთს და ერთად იბრძვიან თუნდაც ბუნდოვანი, მაგრამ მაინც მომავლისთვის…