სლავური საშინელებათა ისტორია

გიყვართ საშინელებათა ისტორიები? თუ ასეა, მაშინ ალბათ სტივენ კინგის წიგნებს კითხულობთ, მისტიკურ ფილმებს უყურებთ და სულ დაეძებთ ახალ-ახალ საშინელებებს… და ის თუ გახსოვთ, რომ 1835 წელს ნიკოლაი გოგოლმა ისეთი სლავური საშინელება შექმნა, რომელიც დღემდე გულგრილს ვერავის ტოვებს?

მკვდარი სულები გუშინ და დღეს

კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება მე-19 საუკუნის რუსეთში! ფიქრობთ, რომ მას შემდეგ ბევრი რამ შეიცვალა? სულაც არა! რუსეთი ზუსტად ისეთივეა, როგორიც მაშინ იყო – კორუფციასა და სიყალბეში ჩაძირული ქვეყანა, რომელსაც “ყველამ გზა უნდა დაუთმოს”. კარგად თუ “მოჩხრეკთ”, ჩიჩიკოვებსაც უხვად იპოვით – “მკვდარ სულებზე” მონადირე “საქმოსნებს”, რომლებსაც ყველა სიხარულით იღებს. რეალურად ხომ სწორედ მასპინძლები არიან მკვდარი სულები და არა ბოლო აღწერის შემდეგ იმქვეყნად წასული გლეხები… მემამულეები ნამდვილად არ არიან “ცოცხლები” (სხვა რომ არაფერი, მხოლოდ მათი მოწყობილი წვეულებები რად ღირს)… არც ჩინოვნიკები, რომლებიც მხოლოდ იმაზე ფიქრობენ, თუ როგორ გამდიდრდნენ ხალხის ხარჯზე… და კიდევ ჩიჩიკოვია უარყოფითი პერსონაჟი? ვინ იცის რას იზამდა ის მეორე და მესამე ტომში (გოგოლს მათი დასრულება რომ მოესწრო… იმასაც ამბობენ, რომ ნიკოლაი ვასილევიჩმა “ღვთაებრივი კომედიის” მსგავსად ჯოჯოხეთით დაიწყო და განსაწმენდელისა და სამოთხის შექმნას გეგმავდა)… რუსეთის საზოგადოებას კი აგერ უკვე საუკუნეზე მეტია არაფერი ეშველა… ისევ მკვდარი სულებითაა დასახლებული და ისევ ითხოვს “სივრცეს მოქმედებისთვის”…

ბიოგრაფიული გაზაფხული

ჯონ მაქსველ კუტზეეს “პეტერბურგის ოსტატი” – ჯონ მაქსველ კუტზეე ჩვენთვის “ახლობელია”. უკვე ისიც იცით, რომ დოსტოევსკი ჩემი ფავორიტი მწერალია. ამ ორი ადამიანის “ტანდემს”, რა თქმა უნდა, დიდი ინტერესით “შევერკინე”. მთლად ისეთი არ აღმოჩნდა, მე რომ მინდოდა, მაგრამ შემოდგომის პეტერბურგში მოგზაურობა მაინც საინტერესო  გამოვიდა… 1869 წელს გერის სიკვდილის შემდეგ (სინამდვილეში პაველ ისაევი 31 წლის შემდეგ გარდაიცვალა და რევოლუციონერებთანაც არ ჰქონია კავშირი) ფიოდორი მშობლიურ ქალაქში ბრუნდება, რასკოლნიკოვივით ღარიბულ ოთახში სახლდება და გამომძიებელთან აღმოჩნდება, მიშკინივით ეპილეფსიის შეტევას ელის, სტავროგინივით ებრძვის “ეშმაკებს” საკუთარ თავში, ხვდება რევოლუციონერ ნეჩაევს (ვერხოვენსკის), ტვერში მარია ლებიადკინაც ცხოვრობს… მოკლედ, უიმედო სიბნელეა ფიოდორის სულში… პეტერბურგშიც… რუსეთშიც…