ველური პალმები

“თუ დაგივიწყო შენ, იერუსალიმო, დამივიწყოს მარჯვენამ ჩემმა.” (ფსალმუნი 136:5)

მაინც რა არის ბედისწერა? ალბათ ამაზე ბევრი გიფიქრიათ, ბევრიც წაგიკითხავთ და გინახავთ… მაგრამ ამაზე ცალსახა პასუხი არ არსებობს… ისევე, როგორც არ არსებობს თავისუფლების განმარტება… და ზოგიერთი წიგნის შეფასება… განსაკუთრებით, უილიამ ფოლკნერის… “ველური პალმები” თუ წაგიკითხავთ, აუცილებლად დამეთანმებით, იმიტომ რომ ეს არ არის უბრალოდ კონტრაპუნქტის პრინციპით აგებული წიგნი (შემიძლია ვთქვა, რომ “ველური პალმები” უფრო მომეწონა, მაგრამ ახლა – წაკითხვიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ – კიდევ უფრო ნათლად ვხედავ, რომ ორი, ერთი შეხედვით სრულიად დაუკავშირებელი, ნაწილი განუყოფელია),რომელიც მოგვითხრობს ქალსა და მამაკაცზე და შემთხვევით თავისუფლებაზე აღმოჩენილ პატიმარზე. ეს ბევრად მეტია… ესაა ამბავი კაცზე, რომელიც თავსიფულებას გაექცა და კიდევ წყვილზე, რომლებსაც თვისუფლება სურდათ… კიდევ ასაკოვან “უფერულ” ცოლ-ქმარზე, მიტოვებულ ქმარსა და შვილებზე… დიახ, ეს არის სიყვარულის ისტორია, მაგრამ არა ისეთი, როგორსაც მივეჩვიეთ – ისეთი სიყვარულის ისტორიაა, რომელიც მოიპოვეს, დაისაკუთრეს, მაგრამ “ეზედმეტათ”… რომელიც თავისუფლება კი არა, სიმძიმე აღმოჩნდა… რომელიც დააგემოვნეს და ყელში გაეჩხირათ… რომელიც ველური პალმების შრიალში მოკვდა… მეტი

აბესალომ, აბესალომ!

“და ცრემლოოდა მეფე და აღჴდა ქორსა მას ზედა მის ბჭისასა, და ტიროდა ფრიად და იტყოდა: შვილო ჩემო აბესალომ, აბესალომ, შვილო ჩემო! ვინამცა მომაკუდინა მე სიკუდილისა შენისა წილ, შვილო ჩემო აბესალომ, შვილო ჩემო აბესალომ!”

უილიამ ფოლკნერის ერთი წიგნი, მისი თუნდაც ერთი პატარა მოთხრობაც კი თუ წაგიკითხავთ, გეცოდინებათ, რომ მასთან “შეხვედრა” მარტივი სულაც არაა… მაგრამ ძალიან სასიამოვნო კი არის. გრძელი წინადადებები (სწორედ “აბესალომ, აბესალომ!” არის ის წიგნი, რომელიც შეიცავს ყველაზე გრძელ – 1288 სიტყვიან – წინადადებას), ფრჩხილები (ერთი მომენტი ისიც კი ვიფიქრე, რომ ფოლკნერის ხელწერა მაქვს:)))) და იშვიათი აბზაცი და დიალოგი ამძიმებს კითხვის პროცესს, თუმცა ამასთანავე ისე გვითრევს, რომ თავი იოკნაპატოფას ოლქში გვგონია. ზუსტად ასევეა მისი ერთ-ერთი საუკეთესო (ყოველ შემთხვევაში, მათ შორის, რაც უკვე წავიკითხე) ნაწარმოები “აბესალომ, აბესალომ!” მეტი

ამერიკული ნოველა

imagesaaალბათ იცით, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების, როგორც სახელმწიფოს, ისტორია 240 წლის წინათ იწყება. მას თამამად შეგვიძლია ვუწოდოთ ახალგაზრდა, თუმცა ვერაფრით დავეთანხმებით ბევრის მოსაზრებას, რომ ასეთი “ასაკის” ქვეყანასთან მეგობრობა ჩვენს “ღირსებას” ჩრდილს აყენებს. ასეთი იდეების გამხმოვანებლები რატომღაც არასდროს ფიქრობენ იმაზე, რომ 3 საუკუნეზე მცირე დროში აშშ-მ მოახერხა როგორც ძლიერი სახელმწიფოს შექმნა, ასევე მსოფლიო კულტურის გამდიდრება დიდებული ლიტერატურითა და მუსიკით… მათი ასეთი დამოკუდებულების მიზეზი, სავარაუდოდ, ისაა, რომ არც ისტორია აინტერესებთ, არც ნიუ-ორლეანში შექმნილი ჯაზი ანიჭებთ სიამოვნებას და არც ამერიკელი მწერლების განუმეორებელი ნამუშევრები წაუკითხავთ. ამის გამოსწორება არასდროსაა გვიან. დასაწყისისთვის კი ყველაზე მარტივი ნამდვილი ამერიკული ნოველების წაკითხვა იქნება. მეტი

ფოლკნერი და ჰელერი ომზე…

22239975უილიამ ფოლკნერი უცნაური მწერალია, ძალიან უცნაური მწერალი… როგორც წესი, მას ან ფავორიტთა შორის ასახელებენ (ზოგჯერ გულწრფელად, ზოგჯერ კი “ინტელექტუალური” მიზეზებით), ან პირველი ცდის შემდეგ სამუდამოდ შორდებიან. მიუხედავად იმისა, რომ ის ჩემი საყვარელი მწერალი არ არის, მე მას უკვე მეხუთედ შევხვდი (მომავალში კიდევ ვგეგმავ). ამჯერად ის იგავს გვიამბობს… იგავს ომზე, რომელში მონაწილეობაც არ სურთ (გახსოვთ ეს ძალიან კარგი ფილმი?). ის აღწერს ერთ კვირას, რომელიც ბოლო დღეს მოსახდენი ტრაგედიის დიდი მოლოდინია… მოლოდინი ჯვარცმისა და ბოროტების (დროებითი) გამარჯვებისა… გითხრათ რაიმე ბიბლიური ალუზიების შესახებ? ალბათ არ ღირს. წიგნში ყველაფერი ისედაც ნათელია… მეტი

მეორე მხარე

“მე ვყვები ჩემს ამბავს და ჩემი ამბავი გრძელდება ასე”

გახსოვთ, რამდენიმე თვის წინ ძალიან სახალისო წიგნზე – “ბებია, რეი და ამერიკა” – რომ ვისაუბრეთ (მე თუ მკითხავთ, მარტო ბებია ღირდა ერთ წიგნად)? ახლა კი მარი ბექაურის მეორე და სრულიად განსხვავებულ რომანზე მინდა გიამბოთ.

გოგონა ფსიქოლოგთან დადის და ყოველ სეანსზე, ყოველ ღამე, ყოველ წამს თავიდან ჩადის ექვს საფეხურს სარდაფისკენ, საიდანაც ყველაფერი დაიწყო… ის ექვსჯერ იგონებს ამბავს, ექვსჯერ შედის ექვსი მწერლის წიგნში (კორტასარი, ფოლკნერი, გრასი, კუნდერა, ოსტერი, კრისტოფი) და ექვსჯერ ხდება ძალადობის მსხვერპლი. ის ექვსჯერ აღადგენს საკუთარი გაუპატიურების სცენას და ყვება ამბებს მეორე მხრიდან, მხრიდან, რომელიც მკვდარია… ის ისევე “ცხოვრობს მწერლის გამოგონილ ამბავში, როგორც საკუთარ ამბავში” და ბოლოს ზღვარიც კი ეშლება… ვეღარ გაიგებთ ვინ არის ის – პერსონაჟი “კლასობანადან”, “აგვისტოს ნათელიდან”, “კიბორჩხალას ნაბიჯით”-დან, “შეუცნობელიდან”, “ნიუ-იორკული ტრილოგიიდან” თუ “ტრილოგიიდან”. ის ამ წიგნების არც ერთ გმირს ჰგავს და ამავე დროს ყველაა… წიგნის გმირები ხომ დამოუკიდებლად ცხოვრობენ ხოლმე და გოგონაც წიგნის გმირია – ნამდვილი და გამოგონილი ერთდროულად…
მეტი