მაიკლ კეის ცხოვრება და დროება

ომზე ძალიან ბევრი წიგნი წაგვიკითხავს, ფილმიც უამრავი გვინახავს. ამ წიგნებსა და ფილმებში პერსონაჟები ბრძოლის ველზე სიკვდილს უყურებენ თვალებში ან სახლებში ელოდებიან ომის შემოჭრას, ან კი ომიდან ბრუნდებიან და ცდილობენ საკუთარი ადგილის პოვნას საზოგადოებაში… ჯონ მაქსველ კუტზეემ კი სულ სხვა კუთხით გვიჩვენა აპართეიდის ეპოქის ომის სიმწვავე – მან მთავარ გმირად ყურდღლისტუჩიანი და გონებასუსტი მაიკლ კეი აირჩია, რომლის ცხოვრებაც სამხრეთ აფრიკაში ძალიან ცუდ დროებას დაემთხვა. მისი ცხოვრების აღწერისას კუტზეემ გვერდი აუარა სისხლიან შეტაკებებს, თუმცა სწორედ ასე შეძლო საუკეთესოდ ომის სისასტიკის, იმ საშინელებების ჩვენება, რაც ომს ახლავს თან. მაიკლ კეი, რომელიც დედის ფერფლს სამშობლოში “მიასვენებს” თავისი სიჩუმით, შეუმჩნევლობით ყველაზე ხმამაღლა “ყვირის”, ხმამაღლა გვეუბნება, რომ არაფერი უნდა – არც კურდღლის ტუჩის მოშორება, არც სამუშაო და საკვები. მას მხოლოდ ფესვებთან, მიწასთან დაბრუნება უნდა, ამ მიწისა და საკუთარი ოფლის წყალობით მოპოვებული მცირედი საზრდოთი არსებობა… მას მხოლოდ თავისუფლება სურს, სხვა არაფერი… ჩუმი, უსიტყვო თავისუფლება იქ, სადაც ცას სროლის ხმა გადაუვლის, სადაც ადამიანები იხოცებიან…

მარტის მოგზაურობები

ჰარუკი მურაკამის “სამხრეთით, საზღვრის მიღმა, მზის დასავლეთით” – ჰაჯიმე წარმატებული ბარის მფლობელია, შიმამოტო – მისი ბავშვობის სიყვარული. ჰაჯიმეს ცოლ-შვილი ჰყავს, მაგრამ მაინც ვერ ივიწყებს შიმამოტოს, ვერც იძუმის, რომელსაც ოდესღაც ცუდად მოექცა. ჰაჯიმე ბედნიერია, მაგრამ თავს მაინც ისე გრძნობს, როგორც მზის დასავლეთით (ეს რას ნიშნავს, თავად ნახეთ).  ჰაჯიმეს ცხოვრებაში ყველაფერი ძალიან უბრალოდ ხდება – ბავშვობაში უბრალოდ განიცდიდა დედისერთობას, უბრალოდ გაიცნო ასევე დედისერთა შიმამოტო, შემდეგ უბრალოდ ვეღარ ჩავიდა მის სანახავად, იძუმის უბრალოდ უღალატა მისსავე ბიძაშვილთან, ცოლსაც უბრალოდ ღალატობდა და შიმამოტოსთან შეხვდრასაც უბრალოდ გაურბოდა, სანამ თავად შიმამოტო ძალიან უბრალოდ არ მიუჯდა გვერდით… მერეც ყველაფერი ძალიან უბრალოდ ხდება – ჰაჯიმე უბრალოდ რჩება დიდი სიცარიელისა და მელანქოლიის ამარა… და ეს ყველაფერი იმიტომ, რომ ჰაჯიმე უბრალო იაპონელი ბიჭია – უბრალო განცდებითა და უბრალო ცხოვრებით…

ბიოგრაფიული გაზაფხული

ჯონ მაქსველ კუტზეეს “პეტერბურგის ოსტატი” – ჯონ მაქსველ კუტზეე ჩვენთვის “ახლობელია”. უკვე ისიც იცით, რომ დოსტოევსკი ჩემი ფავორიტი მწერალია. ამ ორი ადამიანის “ტანდემს”, რა თქმა უნდა, დიდი ინტერესით “შევერკინე”. მთლად ისეთი არ აღმოჩნდა, მე რომ მინდოდა, მაგრამ შემოდგომის პეტერბურგში მოგზაურობა მაინც საინტერესო  გამოვიდა… 1869 წელს გერის სიკვდილის შემდეგ (სინამდვილეში პაველ ისაევი 31 წლის შემდეგ გარდაიცვალა და რევოლუციონერებთანაც არ ჰქონია კავშირი) ფიოდორი მშობლიურ ქალაქში ბრუნდება, რასკოლნიკოვივით ღარიბულ ოთახში სახლდება და გამომძიებელთან აღმოჩნდება, მიშკინივით ეპილეფსიის შეტევას ელის, სტავროგინივით ებრძვის “ეშმაკებს” საკუთარ თავში, ხვდება რევოლუციონერ ნეჩაევს (ვერხოვენსკის), ტვერში მარია ლებიადკინაც ცხოვრობს… მოკლედ, უიმედო სიბნელეა ფიოდორის სულში… პეტერბურგშიც… რუსეთშიც…

ფაულზი, ოსტერი და კუტზეე

“დიოგენეს ბიბლიოეთეკა” 2013 წელსაც აგრძელებს ჩვენს განებივრებას სასიამოვნო სიახლეებით. მიუხედავად იმისა, რომ ეს პროექტი თითქმის ერთი წელია არსებობს და გარკვეულწილად განსაკუთებული წიგნების “გარანტადაც” არის ქცეული, ყოველი მომდევნო წიგნი მაინც მოულოდნელად “გემრიელი” აღმოჩნდება ხოლმე… თუმცა სჯობს თვითონ შეაფასოთ, მე კი ტრადიციულად ჩემს სუბიექტურ აზრს მოგახსენებთ:

ჯონ ფაულზის “კოლექციონერი” – ოდესმე შეგიგროვებიათ პეპლების კოლექცია? თუ შეგიგროვებიათ, იცით, რომ თქვენი კოლექცია შეიძლება უცებ “გაცოცხლდეს”? ერთ დღეს შეიძლება უბრალოდ მოგბეზრდეთ პეპლები და საპირისპირო სქესის ლამაზ “ნიმუშებზე” გადახვიდეთ… მერე რა, თუ არც გაბოროტებული მანიაკი ხართ და არც სისხლისმსმელი ვამპირი… შეიძლება ერთი შეხედვით პატარა ფსიქოლოგიური ტრამვის შემდეგ თქვენი ისტორია შოკისმომგვრელი გახდეს, მიუხედავად იმისა, რომ აქ არც სისხლის მდინარეები იქნება და არც აღვირახსნილი ორგიები… არ გჯერათ? მაშინ სასწრაფოდ უნდა მიმართოთ ჯონ ფაულზს და წიგნის დასრულებასთან ერთად პეპლების კოლექციას სამუდამოდ დაივიწყებთ… ხომ არ გინდათ, რომ “ურჩხულისა და მზეთუნახავის” თანამედროვე ვერსიაში აღმოჩნდეთ?! კოლექციონირება ანტიცხოვრებაა, ანტიხელოვნებაა, ანტიყველაფერია, ამიტომ ქილაში (ოთახში) ჩამწყვდეული პეპლის (ქალის) სიყვარული ავადმყოფობაა და მეტი არაფერი… ეს ავადმყოფობა მსხვერპლსაც ედება და პეპელა კედლებს ეხეთქება… ამიტომ დაანებეთ თავი კოლექციონერობას და ნამდვილი ცხოვრებით იცხოვრეთ…

დიოგენეს ბიბლიოთეკა

სულ ახლახანს წიგნების სერია ,,დიოგენეს ბიბლიოთეკა” ,,გალას” გამარჯვებული გახდა. ალბათ ამ გადაწყვეტილებას ყველა ბიბლიოფილი დაეთანხმება, რადგან მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო დროს “სერიული” გამოცემები საკმაოდ ხშირია, უმეტეს შემთხვევებში გამომცემლები უკვე ათასჯერ გამოცემულ ძველ თარგმანებს გვთავაზობენ. ამ მხრივ “დიოგენეს ბიბლიოთეკა” ნამდვილად სიურპრიზი აღმოჩნდა – წიგნის ფესტივალიდან მოყოლებული მუდმივად გვიკეთებენ საჩუქარს (მერე რა, თუ ერთ ან ორ კვირაში ერთხელ არ გამოდის მორიგი ტომი და არც “განსაკუთრებულადაა” გაფორმებული – სამაგიეროდ, შერჩეულ ავტორებს, თარგმანსა და მოკრძალებული დიზაინს ვერაფერს დავუწუნებთ) ისეთი წიგნების სახით, რომლებსაც დიდი ხანია ველოდით…