დიოგენეს ბიბლიოთეკა

სულ ახლახანს წიგნების სერია ,,დიოგენეს ბიბლიოთეკა” ,,გალას” გამარჯვებული გახდა. ალბათ ამ გადაწყვეტილებას ყველა ბიბლიოფილი დაეთანხმება, რადგან მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო დროს “სერიული” გამოცემები საკმაოდ ხშირია, უმეტეს შემთხვევებში გამომცემლები უკვე ათასჯერ გამოცემულ ძველ თარგმანებს გვთავაზობენ. ამ მხრივ “დიოგენეს ბიბლიოთეკა” ნამდვილად სიურპრიზი აღმოჩნდა – წიგნის ფესტივალიდან მოყოლებული მუდმივად გვიკეთებენ საჩუქარს (მერე რა, თუ ერთ ან ორ კვირაში ერთხელ არ გამოდის მორიგი ტომი და არც “განსაკუთრებულადაა” გაფორმებული – სამაგიეროდ, შერჩეულ ავტორებს, თარგმანსა და მოკრძალებული დიზაინს ვერაფერს დავუწუნებთ) ისეთი წიგნების სახით, რომლებსაც დიდი ხანია ველოდით… ახლა უშუალოდ წიგნებზე გადავიდეთ და ტრადიციისამებრ სუბიექტურად შევაფასოთ.

ედით უორტონის “უმანკოების ხანა” – ჩვენს წინაშეა მეცხრამეტე საუკუნის მიწურულის ბრწყინვალე ნიუ-იორკი – ტრადიციების, რიტუალების, ფარისევლობის სამყარო. აქ ყველაფერი წინასწარაა განსაზღვრული – რა უნდა ჩაიცვან, როგორ უნდა მიიღონ სტუმრები, სად უნდა გაემგზავრონ, რით უნდა იყვნენ დაინტერესებულნი, სად უნდა იმუშაონ და ვინ უნდა შეირთონ ცოლად… თითქოს უცნაურია, არა? ეს ხომ თავისუფლების სიმბოლოდ ქცეული ამერიკაა, მაგრამ ამ ქვეყანასაც ჰქონია მოჩვენებითი “უმანკოების ხანა” – აქ განქორწინება გარიყვას ნიშნავს, ქალები თვალს ხუჭავენ ქმრების “ორგულობაზე”, რომლებიც თავის მხრივ საკუთარ თავსაც არ უმხელენ სინამდვილეს და ინარჩუნებენ ყალბ, არაფრისმომცემ ურთიერთობებს…აქ ყველა ერთი (სხვისი) ცხოვრებით ცხოვრობს და ბოლოს ეს ცხოვრებაც გადის (თუ ამას შეიძლება ცხოვრება ვუწოდოთ). ირგვლივ ყველაფერი იცვლება – ამერიკა საქმიან ქვეყნად იქცევა და ნელ-ნელა თავისუფლდება საზოგადოებრივი “ბორკილებისგან”… ბევრი რომ აღარ გავაგრძელო და შემთხვევით ზედმეტი არაფერი წამომცდეს, მხოლოდ ერთს დავამატებ – მიუხედავად იმისა (ან შესაძლოა სწორედ ამიტომაც), რომ უორტონმა ერთ ნაწარმოებში ჩაატია ყველაფერი ის, რაც ყველაზე მეტად მძულს, მაინც ძალიან საინტერესო მოგზაურობა გამოვიდა…

პელემ გრენვილ ვუდჰაუსის “დაიკიდე, ჯივზ!” – ინგლისური იუმორი რომ განსაკუთრებულია, ამაზე ბევრი საუბარი აღარ ღირს (სხვა თუ არაფერი, მხოლოდ ჯერომ კ. ჯერომის “ხათრით” ღირს ინგლისელთა დაფასება). რაც შეეხება ვუდჰაუსს, მის შესახებ აქამდე არაფერი მსმენოდა, თუმცა როგორც აღმოჩნდა, მისი სერია “ჯივზი და ვუსტერი” გამორჩეული ყოფილა კომიკურ ჟანრში. ბრიტანეთში ბერტი ვუსტერი და მისი კამერდინერი ჯივზი ჰოლმსსა და უოტსონსაც კი უტოლდებიან პოპულარობით… შინაარსზე არაფერს გეტყვით. მხოლოდ ერთს დავამატებ – თუ იუმორს აფასებთ, ეს გმირები უნდა გაიცნოთ – მერწმუნეთ, არ ინანებთ : )

უილიამ ფოლკნერის “დროშები მტვერში” – ”დროშები მტვერში” უილიამ ფოლკნერის რომანებიდან პირველია, რომლის მოქმედებაც მწერლის მიერ გამოგონილ ”იოკნაპატოფას ოლქში” ხდება. კომპსონები ალბათ გახსოვთ (ან მომავალში გაიცნობთ), ამჯერად კი სარტორისებს ვეცნობით (სწორედ მათი გვარი წარმოადგენდა წიგნის თავდაპირველ სათაურს), რომლებიც წარსულის ლამაზ ლეგენდაზე აღიზარდნენ და სინამდვილეს თვალი ვეღარ გაუსწორეს. ჯონ სარტორისის დიდების ჩრდილქვეშ მოქცეულები ცხოვრობდნენ ამაყად და მშვიდად, როგორც დროშები მტვერში, მაგრამ თანამედროვეობას ვერაფრით მოერგნენ… უნდა “გამოვტყდე”, რომ კომპსონების ისტორია ( კერძოდ კი “ხმაური და მძვინვარება”) ბევრად უფრო საინტერესოდ მეჩვენა, თუმცა ამერიკელთა ამ წარმომადგენლებსაც (სარტორისებს) სიამოვნებით “შევხვდი”…

ჯონ მაქსველ კუტზეეს “სირცხვილი” – პროფესორი დევიდ ლური – ბრალი ედება სექსში. არა, საქმე სულაც არ გვაქვს გაუპატიურებასთან. პროფესორმა მხოლოდ “შეაცდინა” თავისი სტუდენტი. ერთი შეხედვით ჩვეულებრივი შემთხვევაა, მაგრამ „ჩვენ პურიტანულ დროში ვცხოვრობთ. პირადი ცხოვრება ყველას განსჯის საგნად იქცა, მისდამი მეტისმეტი ცნობისმოყვარეობა კი რესპექტაბელური გახდა – ცნობისმოყვარეობა და სენტიმენტალობა. მათ სპექტაკლი სჭირდებოდათ: გულში მჯიღის ცემა, მონანიება, ცრემლიც კი… მოკლედ, ტელეშოუ.“ მაგრამ დევიდმა მათ ეს სიამოვნება არ მიანიჭა და ამ შემთხვევით “გამდიდრებული”, წარსულის, მომავლის, იმედის გარეშე დარჩენილი, “შერცხვენილი” შვილთან გადასახლდა… თუმცა ეს არ იყო ბოლო “სირცხვილი”… და ეს არც არის მისი ბიოგრაფია. ამ წიგნს კიდევ ერთი გმირი ჰყავს – დევიდის ქალიშვილი, რომელიც სულაც არ არის მეორეხარისხოვანი პერსონაჟი… დანარჩენს თავად ჯონი გიამბობთ, მე კი მხოლოდ ერთს დავამატებ – ჩემი აზრით, ეს მწერალი ნამდვილად იმსახურებდა ნობელს, ბუკერს და… ადგილს დიოგენეს ბიბლიოთეკაში : )

P.S. ალბათ დამეთანხმებით, რომ “დიოგენეს ბიბლიოთეკა” სულ უფრო და უფრო საინტერესო ხდება. იმედია, კიდევ შემოგვთავაზებენ სასიამოვნო სიახლეებს (უახლოეს მომავალში უკვე იგეგმება კიდევ ორი სიახლე – ჰენრი მილერის “კირჩხიბის ტროპიკი”, რომელსაც დიდი ინტერესით ველოდები და მილან კუნდერას “ყოფიერების აუტანელი სიმსუბუქე”, რომელიც უკვე “დავაგემოვნე” და საკმაოდ საინტერესო “მოგზაურობაც” გამოვიდა)…